Ethiek

In de Qur’aan (91:9-10) staat: “Succesvol is degene die haar [zijn ziel, van slechte daden,] zuivert en verloren is degene die haar [zijn ziel, met slechte daden,] te gronde richt.” Een vooraanstaande geleerde, Ibn Al Mubarak, zei: “Ik studeerde dertig jaar goede etiquette en twintig jaar kennis.”  Het belang van ethiek en het hebben van goede manieren zijn islamitische basisprincipes die talloze malen in de Qur’aan en de soenna worden herhaald.

Een uitspraak van de Profeet (ﷺ):  “Ik ben gekomen om de ethiek van de mens te vervolmaken”. [Hadieth volgt]
Imam Ghazali heeft het volgende gezegd: “Ons hart is een fort met diverse poorten en de shaytaan, onze vijand.”

In een overlevering staat vermeld dat het grootste wapen van de shaytaan voor mannen en vrouwen “lust en begeerte” is. De shaytaan Iblies heeft nooit de hoop opgegeven, omdat hij dacht dat hij ook de profeten kon misleiden. Maar zoals we weten zijn de profeten (ma’soem).
Wij kunnen ons hart (het fort) beschermen door haar poorten (zwakke schakels) te bewaken. Maar je kan iets pas bewaken als je weet wat de zwakke schakels zijn. Zwakke schakels/poorten zijn eigenschappen die een mens bezit.

1. Het is belangrijk en verplicht om de zwakke plekken van je hart/nafs te kennen waardoor de shaytaan binnendringt. Bijv. waarom ben ik jaloers, lui, ijdel, enz.
2. Elke mukallaf (persoon waarvoor de verplichting geldt) is verplicht om zichzelf te beschermen.
3. Een ieder is verplicht om kennis te vergaren over zijn/haar zwakheden.

Als een verplichting niet uitvoerbaar is of bekend is dan moet je de middelen of mogelijkheden benutten die de verplichting kunnen vervullen.
Voorbeeld: Stel je bent in de woestijn en er is een waterput. Er zijn dorstige mensen die echter geen middel hebben om het water omhoog te halen. Alleen jij hebt een emmer. Dan ben je verplicht om deze te lenen aan de anderen.
14 ondeugden ofwel spirituele ziekten (poorten)

Er zijn meer dan 14 poorten waardoor de shaytaan tot ons kan binnendringen, maar Imam Ghazali zegt dat niet alles te beschrijven is.
De 14 grootste poorten:

1. Woede (onbeheerste
2. Lust/begeerte (sensuele wellust)
3. Afgunst / jaloezie
4. Hebzucht
5. Oververzadiging (vraatzucht, teveel eten, drinken en luxe)
6. Obsessies aan uiterlijkheden (showen)
7. Begeren om tot een groep te behoren (aanzien, status, machtswellust)
8. Overhaast iets doen zonder te verifiëren (onbedachtzaam/zonder na te denken)
9. Geld, bezit, rijkdom (materialisme)
10. Gierigheid
11. Angst voor armoede
12. Extreme vijandige partijdigheid (discriminatie; neerkijken op anderen) 
13. Betweter/zelfverheerlijking/zelfingenomenheid/hoogmoed (je beter voelen dan de ander)
14. Slecht denken

Kunnen we de shaytaan tegenhouden en zo ja, hoe?

Genezing vindt alleen plaats als de poorten worden gesloten/zijn uitgebannen. Dat moet het doel zijn. Ons hart beveiligen en zuiveren! Weet wel dat dit lang zal duren!

Iemand die dit heeft bereikt heet “Al Mutaqie”. Als de shaytaan hem toch nog bereikt dan is het effect van korte duur daar hij zich snel bewust wordt van die poort. Misleiding door de shaytaan maakt hem/haar meteen wakker en alert. In dat geval komt de shaytaan slechts aan de rand van de poort en er niet door.

Tegenover de ondeugden staan ter bestrijding daarvan de deugden.

10 hoofddeugden ofwel spirituele krachten:

1. Dankbaarheid  – tevreden zijn met wat je hebt. 
2. Onthechting van het wereldse – geen waarde hechten aan materialistische zaken; geobsedeerd zijn door materialistische zaken; je mag wel rijk zijn/worden maar je moet het aan de juiste dingen besteden.
3. Tevredenheid – niet klagen over wat je niet hebt
4. Liefde hebben voor de Profeet en voor Allah. Een liefde die niet te beschrijven is, maar die je moet ondergaan. Liefde is naast rationeel ook emotioneel en spiritueel. Iemand die liefde voor de Profeet heeft, ook al zondigt hij/zij, kan en mag je niet vervloeken, verstoten, onterven, e.d. Door deze liefde komen offeringsbereidheid en andere deugden er automatisch bij.
5. Oprechtheid
6. Ootmoedigheid – Godvruchtigheid, Godvrezendheid, nederigheid
7. Wel gemanierdheid/goedgeaardheid – ridderlijkheid, proberen ergens moeite voor te doen (glimlach is wel het allerminste) en uit vriendelijkheid iets doen
8. Volharding/doorzettingsvermogen – Sabr tonen bij beproeving, doorzetten, volharden, geduld hebben.
9. Gematigd zijn. Niet te veel hoop of vrees; alleen denken aan de Hel heeft een averechts effect, waardoor je gedemotiveerd kunt raken; beter is om Allah’s genade/vergiffenis voor ogen te houden.
10. Zo vaak mogelijk Tawbah doen – over je tekorten/zonden vergiffenis vragen. Berouwvol zijn.

Hieronder een Hadith hoe slecht denken kan worden vermeden.
De heilige Profeet (ﷺ) zat in Iktekaaf (afzonderen in de moskee of jezelf afzonderen van de wereld om Allah(ﷻ) te gedenken). Zijn vrouw Safiya, moeder der Gelovigen, kwam naar de moskee en had een gesprek met de Profeet (ﷺ). Toen zij wegging begeleidde de Profeet (ﷺ) haar naar de deur. Twee mannen passeerden de heilige Profeet (ﷺ) en groetten hem. De Profeet (ﷺ) riep beide mannen terug en zei: “dit is mijn vrouw”. De sahaba’s zeiden: “Oh Ya Rasoelallah, wij denken niets slechts over U”. Daarop zei de Profeet (ﷺ): “Voorwaar de shaytaan loopt/rent zoals bloed in het lichaam en ik vreesde dat de shaytaan tot jullie was binnengedrongen.”

Lering:
Uit deze Hadith leren we hoe bezorgd de heilige Profeet (ﷺ) was over de Islam (zijn religie) en daarom vertelde hij aan de twee mannen wie zij was. Ook was hij bezorgd om zijn Ummah. Had hij niet verteld wie zij was dan kon de shaytaan overheersen en dit zou de Islam kunnen schaden.

Ethiek kan als apart vak worden gegeven. In de meeste opleidingen vormt het de rode draad door de geboden lesstof.